Τι σημαίνει στη θεολογία ο όρος «Αντίδοση ιδιωμάτων»;

  

Τι σημαίνει στη θεολογία ο όρος «Αντίδοση ιδιωμάτων»;

«Η διδασκαλία αυτή αποτελεί για την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία, σε ότι αφορά το χριστολογικό της δόγμα, την λογική συνέπεια και το βασικό επακόλουθο της υποστατικής ενώσεως των δύο φύσεων του Χριστού σε ένα και το αυτό πρόσωπο. Επειδή, δηλαδή, η ένωση της θεότητας και της ανθρωπότητας στο πρόσωπο του σωτήρα και λυτρωτή Χριστού δεν έλαβε χώρα κατά σύγχυση, όπως υποστήριζαν ορισμένοι μονοφυσίτες, ούτε πάλιν «κατά σύνοδον απλήν», απλά και μόνο δηλαδή εξωτερικά, κατά την διδασκαλία των νεστοριανών, αλλά αποτελούσε τέλεια ένωση πραγματική και αληθινή, που υπήρχε εξ υπαρχής στο πρόσωπο του προαιώνιου Λόγου του Θεού, είναι φυσικό και λογικό επακόλουθο το ίδιο, ενιαίο και θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού να είναι κοινός φορέας όλων των ιδιωμάτων και ενεργειών και των δύο φύσεων.» 
Με το όρο «αντίδοση ιδιωμάτων» εννοούμε ότι το πρόσωπο του Χριστού είναι κοινός φορέας όλων των ιδιωμάτων και ενεργειών και των δύο φύσεων, της θείας και της ανθρώπινης. Το περί αντιδόσεως ή κοινοποιήσεως των ιδιωμάτων των δύο φύσεων του Χριστού δόγμα αποτελεί συμβολή κυρίως της ανατολικής θεολογικής σκέψης στην διαμόρφωση της χριστιανικής χριστολογίας. Το ανέπτυξε διεξοδικά ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, αν και ορισμένοι επιχείρησαν να παρουσιάσουν και την καινοδιαθηκική (δηλαδή την απαραίτητη αγιογραφική) της θεμελίωση σε διάφορα χωρία (π.χ. Πραξ 20:28. Α' Κορ 15:47. και κυρίως στο Ιω 3:13: «οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ»). 

Η διδασκαλία αυτή αποτελεί για την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία, σε ότι αφορά το χριστολογικό της δόγμα, την λογική συνέπεια και το βασικό επακόλουθο της υποστατικής ενώσεως των δύο φύσεων του Χριστού σε ένα και το αυτό πρόσωπο. Επειδή, δηλαδή, η ένωση της θεότητας και της ανθρωπότητας στο πρόσωπο του σωτήρα και λυτρωτή Χριστού δεν έλαβε χώρα κατά σύγχυση, όπως υποστήριζαν ορισμένοι μονοφυσίτες, ούτε πάλιν «κατά σύνοδον απλήν», απλά και μόνο δηλαδή εξωτερικά, κατά την διδασκαλία των νεστοριανών, αλλά αποτελούσε τέλεια ένωση πραγματική και αληθινή, που υπήρχε εξ υπαρχής στο πρόσωπο του προαιώνιου Λόγου του Θεού, είναι φυσικό και λογικό επακόλουθο το ίδιο, ενιαίο και θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού να είναι κοινός φορέας όλων των ιδιωμάτων και ενεργειών και των δύο φύσεων.

Θα πρέπει βέβαια να υπογραμμιστεί ότι η αντίδοση αυτή των ιδιωμάτων επιτελείται στο ίδιο ενιαίο πρόσωπο του Χριστού και όχι στις δύο φύσεις του μεμονωμένα. Αν συνέβαινε το δεύτερο, τότε αναγκαστικά αυτό θα συνεπέφερε σύγχυση, αλλοίωση και συναλοιφή αυτών. Κατά την αντίδοση ή κοινοποίηση των ιδιωμάτων αυτή που ουσιαστικά μεταδίδει τα ιδιώματα είναι η θεία φύση, η φύση δηλαδή της άπειρης τελειότητας, ενώ η η ανθρώπινη φύση, λόγω του πεπερασμένου και της σχετικότητάς της, είναι εκείνη που λαμβάνει και δέχεται τα δώρα της θείας φύσεως. Στις περιπτώσεις όπου γίνεται λόγος για την ταπείνωση ή το πάθος Θεού, αυτά πρέπει να κατανοούνται ότι λαμβάνουν χώρα πάντοτε ανθρώπινη φύση του Ιησού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι επέρχεται φυσική αλλοίωση ή μεταποίηση της ανθρωπότητάς του.

[Βιβλιογραφία: Ιωάννου του Δαμασκηνού, Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου πίστεως, Γ' κεφ. δ' PG 94, 997. Α. Θεοδώρου, «Αντίδοσις ιδιωμάτων», ΘΗΕ, τ. Β , στ. 863.]

Με σεβασμό και τιμή

ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ